27 Jul Thành viên IDPTC tham gia chương trình quốc tế nâng cao năng lực dịch giả ngành Khoa học Xã hội và Nhân văn

Trong khuôn khổ chương trình “Nâng cao năng lực cho dịch giả Việt Nam trong lĩnh vực Khoa học Xã hội và Nhân văn (KHXH&NV)” do Viện Pháp tại Việt Nam (Institut français du Vietnam) tổ chức từ tháng 7/2025 đến tháng 5/2026, hai thành viên của Viện Bảo tồn và Phát triển Văn hóa Truyền thống (IDPTC) là dịch giả Phùng Hồng Minh và Nguyễn Thùy Chi đã chính thức được lựa chọn tham gia như hai trong số những dịch giả Pháp ngữ có triển vọng, đại diện cho một thế hệ mới trong lĩnh vực dịch thuật liên ngành.

Phùng Hồng Minh (thứ hai từ trái qua) tại chương trình. Nguồn ảnh: Nhân vật cung cấp.

Nguyễn Thùy Chi (thứ hai từ phải qua) tại đang trình bày tại chương trình. Nguồn ảnh: Nhân vật cung cấp.

Chương trình được tổ chức nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ dịch giả KHXH&NV – một lĩnh vực quan trọng nhưng chưa được đầu tư đúng mức, với nhiều rào cản về ngôn ngữ, hệ thống thuật ngữ, và bối cảnh văn hóa đặc thù. Trong suốt gần một năm, các dịch giả sẽ tham gia chuỗi hoạt động đào tạo tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Aix-Marseille và Trung tâm Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại (ANOM) của Pháp, bên cạnh các phiên làm việc trực tuyến liên tục.

Đào tạo chuyên sâu và kết nối quốc tế

Phiên đào tạo đầu tiên (10–12/7/2025) đã diễn ra tại Hà Nội, quy tụ nhiều chuyên gia đầu ngành từ Pháp và Việt Nam. Chương trình bao gồm các chuyên đề:

1. Dịch thuật lịch sử trong bối cảnh đa ngành – với phần trình bày của Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp (Expertise France – AFD).

2. Tọa đàm về công trình “Sông Đà – Lịch sử một vùng biên cảnh Việt Nam” – tác giả Philippe Le Failler (Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp).

3. Chia sẻ kinh nghiệm dịch thuật – dịch giả Thanh Thư.

4. Chuyên đề “Thị trường ngôn ngữ và dịch thuật KHXH&NV” và “Dịch bất khả dịch” – do PGS. TS. Phạm Văn Quang trình bày.

Không khí của buổi chuyên đề thứ nhất trong chương trình. Nguồn ảnh: Nhân vật cung cấp.

Trong phiên làm việc này, hai thành viên của Viện đã có bài trình bày độc lập, chia sẻ về những thách thức trong dịch thuật liên ngành, tập trung vào mối giao thoa giữa lịch sử và lịch sử mỹ thuật, dựa trên kinh nghiệm dịch tác phẩm Hàm Nghi – Hoàng đế lưu vong, nghệ sĩ ở Alger. Đây là một trường hợp điển hình về việc dịch các khái niệm trừu tượng, gắn với bối cảnh hậu thuộc địa và liên văn hóa.

Định hướng xây dựng nguồn lực dịch thuật cho KHXH&NV Việt Nam

Một trong những trọng tâm của chương trình là xây dựng bảng từ vựng Pháp – Việt chuyên ngành KHXH&NV, hướng đến ba lĩnh vực trọng yếu: xã hội học, triết học và lịch sử. Đây không chỉ là nỗ lực xây dựng công cụ dịch thuật hiệu quả, mà còn góp phần chuẩn hóa các khái niệm học thuật trong quá trình tiếp nhận tri thức quốc tế tại Việt Nam.

Phùng Hồng Minh và Nguyễn Thùy Chi cùng cùng các học viên tham dự chương trình. Nguồn ảnh: Nhân vật cung cấp.

Việc hai thành viên của Viện tham gia trực tiếp trong nhóm dịch giả nòng cốt, đóng góp vào các hoạt động nghiên cứu – dịch thuật – thảo luận học thuật song phương, là bước tiến quan trọng khẳng định vai trò của Viện trong việc bảo tồn và phát triển tri thức văn hóa – xã hội một cách sâu sắc và hiện đại.

Vai trò của Viện Bảo tồn và Phát triển Văn hoá truyền thống trong hệ sinh thái văn hóa – học thuật

Không chỉ giới hạn ở nghiên cứu bảo tồn văn hóa vật thể và phi vật thể, Viện Bảo tồn và Phát triển Văn hóa Truyền thống ngày càng mở rộng phạm vi hoạt động đến các lĩnh vực học thuật đương đại như dịch thuật KHXH&NV, đào tạo chuyên gia, và kết nối tri thức quốc tế.

Việc đồng hành cùng các đối tác uy tín như Viện Pháp, Đại học Aix-Marseille, Viện Viễn Đông Bác cổ, ANOM, cho thấy tầm nhìn chiến lược của Viện trong việc chủ động hội nhập học thuật, nâng cao năng lực chuyên môn và đồng thời góp phần đưa các giá trị văn hóa Việt Nam đến gần hơn với công chúng quốc tế qua ngôn ngữ học thuật.

Phùng Hồng Minh (hàng ngồi, thứ ba từ trái qua) và Nguyễn Thùy Chi (hàng đứng, thứ ba từ trái qua) đại diện cho IDPTC tham dự chương trình. Nguồn ảnh: Nhân vật cung cấp. 

Chương trình “Nâng cao năng lực dịch giả KHXH&NV” là một minh chứng cho sự cần thiết của những chương trình hợp tác quốc tế nhằm nâng cao chất lượng dịch thuật chuyên sâu, đóng vai trò trung gian ngôn ngữ trong quá trình toàn cầu hóa tri thức. Sự hiện diện của các thành viên Viện trong chương trình không chỉ là niềm tự hào của tổ chức, mà còn là một bước tiến trong sứ mệnh bảo tồn – phát triển – và lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam một cách học thuật và bền vững.

(*)Xem thêm thông tin dự án tại đây.